به رغم تلاش و علاقمندی والدین برای برقراری ارتباط موثر و بهتر با فرزند نوجوان خود، اغلب پدر مادرها حتی از سخت بودن یک گفتگوی ساده با نوجوان خود می‌نالند. این‌که چطور بچه‌ها به حرف‌هایشان گوش نمی‌دهند یا پاسخی در جواب حرف‌هایشان نمی‌گویند. اجازه بدهید یک سناریوی معمولی را انتخاب کنیم: شما می‌خواهید با پسر نوجوان‌تان درباره رفتار «غیر مسئولانه»‌اش صحبت کنید. منظور ما از رفتار غیرمسئولانه اینست که شاید فرزندتان بیش از حد مشغول انجام بازی‌های ویدئویی شده، تکالیف درسی‌اش را انجام نداده و یا از زیر بار کارهای روزمره خود در رفته باشد. احتمال اینکه با مثالی که در ادامه آورده‌ایم، برای‌تان آشنا باشد، بسیار زیاد است.

در حالی‌که به سمت اتاق او می‌روید، از او می‌پرسید: «می‌تونیم صحبت کنیم؟» او چشمان خود را گرد می‌کند و با نگاهی سنگین می‌گوید: «بیا! باز شروع شد!» با شروع جمله شما که می‌گویید «باید مسئولیت‌پذیری بیشتری داشته باشی»، او همانجا می‌نشیند و اخم‌هایش را در هم فرو می‌برد و طوری نگاهتان می‌کند که بهترین توصیف برایش این است: «حالا هر چی!». نوجوان‌تان به صورت زیرچشمی نگاهی به ساعت می‌اندازد. با دیدن رفتارهای او خونسردی خود را از دست می‌دهید و دادتان به‌ هوا می‌رود: «تو می‌دونی که ما خیر و صلاح تو را می‌خوایم و اصلا برات مهم نیست! هست؟» او جواب پس می‌دهد: «نه! واقعا نه!» و در یک آن صدای مکالمه بالا می‌رود و در کوبیده می‌شود. هر دو طرف احساس خشم، درماندگی و سردرگمی می‌کنند. قرار بر این بود که گفتگو جواب بدهد، مگر نه؟ اما اغلب این طور نیست.

برطرف کردن اختلاف و برقراری ارتباط و تعامل بهتر با دانش آموز (عکس فیلم آستانه هفده‌سالگی با بازی وودی هارلسون)
برقراری ارتباط با نوجوان مهارتی است که همه ما می‌توانیم به راحتی در آن استاد شویم. به شخصه پس از اینکه مادر شدم و برای بیش از ۲۵ سال به عنوان یک روان‌شناس کودکان با بچه‌ها کار کردم، متوجه شدم که ۵ استراتژی اساسی وجود دارد که بهره‌گیری از آن‌ها می‌تواند تفاوت‌های اساسی در برقرای ارتباط موثر به وجود آورد.

فهرست

1 ارتباط موثر با نوجوان: ۵ روش پیشنهادی برای والدین
1.1 ۱. برای آغاز گفتگو از به کار بردن این جمله اجتناب کنید: «بیا حرف بزنیم!»
1.2 ۲. به جای مستقیم‌گویی، سوال بپرسید
1.3 ۳. صادقانه و از ته دل جواب بدهید
1.4 ۴. هنگامی که نظرات مخالفی دارید، از روش تو-من-ما استفاده کنید
1.5 ۵. وقتی مرتکب اشتباه می‌شوید معذرت بخواهید
ارتباط موثر با نوجوان: ۵ روش پیشنهادی برای والدین
۱. برای آغاز گفتگو از به کار بردن این جمله اجتناب کنید: «بیا حرف بزنیم!»
به نظر می‌رسد استفاده از این جمله طبیعی‌ترین راه برای شروع یک گفتگو باشد. اما هنگامی که ما به نوجوان‌مان می‌گوییم «بیا حرف بزنیم» آلارم‌های هشدار در مغز او به صدا درآمده و کرکره‌ها پایین کشیده می‌شوند که در عمل، امکان داشتن یک مکالمه معنی‌دار را غیر ممکن می‌سازند. در عوض، قبل از گفتن هر جمله‌ای، مدت زمانی را کنار ایشان و بدون شروع هیچ نوع مکالمه یا حرف تحکم‌گونه یا تهدید‌آمیز حضور داشته باشید. من گاهی اوقات کتابی به دست می‌گیرم و خودم را روی صندلی اتاق دخترم می‌اندازم. بی برو برگرد کسی که مکالمه را آغاز می‌کند دخترم است. منتظر پنجره‌های گفتگو باشید؛ ممکن است این فرصت زمانی دست بدهد که او را به خانه دوستش می‌رسانید، یا وقتی در آشپزخانه مشغول تدارک شام هستید. این موعد حتی می‌تواند زمان مسواک شبانه باشد.

۲. به جای مستقیم‌گویی، سوال بپرسید
به دلیل اشتیاق و اضطرابی که ما برای کمک به نوجوان‌مان داریم، مرتبا به آن‌ها در مورد نحوه گفتگو، رفتار و عملکردشان تذکر می‌دهیم. اهمیت سوال پرسیدن بسیار بالاتر است. به جای اینکه بگوییم «باید مطالعه کنید – من اصلا نمی‌بینم در حال مطالعه باشی» بسیار موثرتر است که بپرسیم «روند مطالعه‌ات برای امتحان پیش‌رو چطور پیش می‌رود؟» وقتی به نوجوا‌ن‌تان می‌گویید که چه کار باید بکند، اغلب آن‌ها را از خود دور می‌کنید و در موقعیت تدافعی قرار می‌دهید. اما هنگامی که به روشی آرام و کنجکاوانه سوال می‌پرسید، در حقیقت این پیام را به آن‌ها می‌فرستید که به ایشان و توانمندی‌شان در اتخاد تصمیمات صحیح احترام می‌گذارید و برای شخصیت آن‌ها ارزش قائل هستید.

۳. صادقانه و از ته دل جواب بدهید
این یکی ممکن است دشوار باشد. برای مثال، فرض کنید نوجوان‌تان در مورد عدم آمادگی برای امتحان و ترس از مردود شدن در آن، نگرانی‌اش را با شما به اشتراک می‌گذارد. واکنش بداهه شما ممکن است این‌طور باشد که عصبانی شوید و با گفتن این جمله او را توبیخ کنید: «من که بهت گفته بودم باید سخت مطالعه کنی!» اما آنچه او نیاز دارد، همدلی است. در عوض جمله‌ای شبیه به این به کار ببرید: «این مسئله نباید برایت راحت باشد، اینطور نیست؟» وقتی از ته دل با او همدردی می‌کنید، نوجوان‌تان احساس سرزنش، شرمساری و محکومیت نمی‌کند و همین رویکرد باعث می‌شود بیش از پیش به شما نزدیک‌تر شده و حرف دلش را راحت‌تر بزند.

ارتباط با فرزندان: ۵ روش پیشنهادی برای والدین
۴. هنگامی که نظرات مخالفی دارید، از روش تو-من-ما استفاده کنید
در تمام روابط خانوادگی، باید حد و مرزی برای اختلافات وجود داشته باشد. به بچه‌های خود هنر و مهارت همکاری را با انجام سه مرحله زیر یاد دهید:

من به حرف‌های تو گوش می‌دهم و دیدگاه تو را درک می‌کنم (حتی اگر با آن موافق نباشم).
من دیدگاه خودم را به عنوان مادرت (پدرت) ابراز می‌کنم (حتی اگر تو با آن موافق نباشی).
ما با هم از پس حل این موضوع برمی‌آییم.
برای مثال، فرض کنید شما نگران استفاده بیش از اندازه فرزندتان از رایانه، موبایل، تبلت و یا دیگر دستگاه‌های الکترونیکی باشید. خب اجازه دهید این‌طور بگوییم، نگرانی شما فراتر از حد معمول است، از دست این رفتار نوجوان‌تان دیوانه شده‌اید. اما به جای اینکه برای او یک منبر مفصل ترتیب دهید، با پرسیدن این سوال شروع کنید: «آیا می‌توانیم در مورد آنچه در حال اتفاق افتادن است صحبت کنیم؟». سپس به حرف‌های او گوش کنید و سعی کنید از هر پیش‌داوری یا قضاوت قبلی دوری کنید. با اجازه‌ای که به او برای توضیح خود می‌دهید، به او نشان دهید که برایش احترام قائل هستید. این کار را با قطع نکردن حرف او و بسیار محترمانه انجام دهید. بعد از اتمام توضیحات و شنیدن واقعی حرف‌هایش، دیدگاه خود را برای او توضیح دهید. چرا رفتار او شما را ناراحت می‌کند؟ رفتار او چه تاثیری بر روی شما یا خانواده می‌گذارد؟ این کار را در خونسردترین حالت ممکن انجام دهید و اجازه ندهید احساسات‌تان کنترل مکالمه را از دست شما بگیرد. در نهایت هر دوی شما، با همدیگر در مورد راه‌حل مشترک گفتگو کنید: چرا، کی و چه قدر؟

۵. وقتی مرتکب اشتباه می‌شوید معذرت بخواهید
همه والدین در مواجهه با فرزندان‌شان، به ویژه در ارتباط موثر با فرزندان، اشتباه می‌کنند؛ زیرا آن‌ها متخصص دست گذاشتن روی نقاط ضعف ما هستند! هنگامی که چیزی می‌گوییم که از بیانش پشیمان می‌شویم، بهترین کاری که بلافاصله می‌شود انجام داد، یک عذرخواهی ساده است: «به خاطر این که از کوره در رفتم عذر‌‌خواهی می‌کنم. چه کاری می‌توانم برای جبرانش بکنم؟» هنگامی که صادقانه با نوجوان‌تان حرف می‌زنید، آن‌ها بسیار بخشنده هستند. در همین راستا مقاله «انتظارات کودکان از والدین» را مطالعه کنید.